چهره ماندگار جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک ایران
- ۲۸ مهر ۹۳ ، ۲۱:۳۱
جنگ سرد میان غرب و شرق در حال فروکش کردن است. دیدار دوجانبه وزرای خارجه روسیه و آمریکا که این را نوید می داد؛ نوید آغاز فصل تازه ای از روابط دوجانبه پس از بحران اوکراین؛ روابطی که می تواند بر مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 هم تاثیر بگذارد و ضریب احتمال دستیابی به توافق جامع تا هفت هفته پایانی ضرب الاجل تعیین شده را افزایش دهد
برای تماشای بهتر فیلم از ابزار بزرگنمایی در گوشه سمت راست آن استفاده کنید.
کریمه از مدت ها پیش به عنوان یک غنیمت استراتژیکی و ژئوپلیتکی بوده است
از قرن ها پیش سومری ها و یونانیان باستان، پس از ایرانیان و ونیزی ها، از معدود اشغالگران شبه جزیره مستحکم کریمه بوده اند.
نقشه ژئوپلیتیکی کریمه
منشا نام کریمه از کلمهqrm آمده، به معنی قلعه، زمانی که این منطقه تحت عنوان پایتخت گروه ترکان و مغولان طلایی در قرن13 انتخاب و مورد استفاده استراتژیکی و ژئوپلیتیکی قرار گرفته بود.
بعد از آن بود که کریمه تحت حمایت امپراطوری عثمانی و توسط خانات ترک، برای بیش از 300 سال به عنوان منطقه تحت تسلط و تحت حکومت آنها گردید تا اینکه در سال 1783 کاترین کبیر شبه جزیره کریمه را ضمیمه بخشی از توسعه گسترده ای از سلطنت امپراتوری روسیه با عنوان منطقه Tsarina به زیر سلطه شوروی کبیر درآورد.
پنج نقشه زیر
نشان میدهند که چطور کریمه از قرن هجدهم تاکنون دستخوش تغییرات سیاسی و
ژئوپلیتیکی قرار گرفته است:(برای بزرگ نمایی روی عکس کلیک نمایید)
گرد و غبار که این روزها به آن «ریزگرد» میگویند، دید افراد را تا یک کیلومتر محدود میکند، ریه های شهروندان را بسیار تحت تاثیر قرار میدهد و کنترل حجم زیادی از آن در دست دولت ایران نیست. در اوج بحران در سال 91، در اوایل تابستان 23 استان کشور درگیر پدیده بودند. استانهای غربی کشور بخصوص خوزستان سالهاست که درگیر گرد و غبار بودهاند و پیشینه آن نیز به پیش از انقلاب میرسد. پیش از انقلاب، دولتهای ایران، عربستان و عراق با توافق های چندجانبهای که انجام داده بودند، سعی کردند با مواد قیرمانندی خاکهای روان را تثبیت کنند و مانع گرد و غبار شوند. اما این روند پس از انقلاب متوقف شده است.
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق و پایان جنگ سرد، حرکتهای قومگرایانه ظهور سیاسی دوباره یافتند و شاهد شکلگیری جنبشهای استقلالطلبانه در نقاط مختلف جهان بودیم. امروزه حداقل پنجاه گروه قومی در جهان برای کسب استقلال یا الحاق به قوم بزرگتر کوشش میکنند.
دگرگونی معادلات سیاسی درجهان بهویژه در منطقه استراتژیک خاورمیانه و بسترساز بودن این تحولات برای حل برخی مسائل پیچیده منطقه از جمله مسأله کردها از اهمیت خاصی برخوردار است. اکثریت جمعیت کردها در چهار کشور ترکیه، عراق، ایران و سوریه پراکندهاند. نگاه کشورهای دارای اقلیت کرد، نگاهی منفی بر این گروه قومی است. هدف نویسنده از این نوشتار تحلیل مدل خودگردانی کردهای شمال عراق است.
تالیف: دکتر حمیدرضا محمدی (عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی) و حسین خالدی (کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی)
نویسنده: کاظم ذوقی بارانی
ناشر: تهران: دانشگاه جامع امام حسین(ع)، مرکز مطالعات جغرافیای نظامی و سنجش ازدور